آشنایی با اختلال بیش فعالی
چند نمونه از تظاهرات بالینی کودکان بیش فعال
آشکارسازی علائم بیش فعالی در کودکان نیازمند توجه ویژه و حساسیت والدین و معلمان است. مشاهده این نشانهها میتواند نشان دهنده وجود مشکل بیش فعالی در کودکان باشد. به منظور تشخیص و درمان به موقع اختلالات مختلف، به ویژه بیش فعالی، مراجعه به مشاوره کودک و نوجوان امری حیاتی است
برخی از نمادهای بیش فعالی کودکان شامل بی دقتی چشمگیر، عدم توانایی در تمرکز بر جزئیات، واکنشهای ناگهانی و ناخوشایند در مواقع مختلف، شجاعت بیرویه در مواجهه با خطرات، عدم درک از پیامدهای منفی اقدامات، ضعف در فرآیند یادگیری، کاستی از اعتماد به نفس، کمبود صبر و تحمل در انتظار، ترک کارها در حد وسواس، و حاکمیت بر صحبتهای دیگران و نقض حقوق آنها میباشد. این نشانهها نشانگر ویژگیهای خاصی در کودکان بیش فعال است و بنابراین، همکاری فعال والدین و معلمان با مشاوران میتواند در تشخیص و مدیریت این وضعیتها بهرهور باشد.
انواع روشهای درمانی اختلال بیش فعالی
برای درمان کودکان مبتلا به بیش فعالی، روشهای متعددی وجود دارد که شامل درمانهای رفتاری، آموزش به والدین و… همچنین، درمانهای دارویی و درمانهای غیر دارویی از جمله درمان با نوروفیدبک میشوند. توصیه میشود والدین با افرادی که در فرآیند درمان و بهبود فرزندشان مشارکت دارند، همکاری نمایند. این افراد میتوانند ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی، درمانگران، مربیان و اعضای خانواده باشند.
درمان بیش فعالی در کودکان بدون دارو شامل روشهای متنوعی است؛ از جمله رفتار درمانی، درمان با نوروفیدبک، گروه درمانی و خانواده درمانی. برای کودکان زیر ۶ سال، آکادمی اطفال آمریکا توصیه میکند که آموزش به والدین در مدیریت رفتار را به عنوان اولین گام درمان، پیش از درمان دارویی، در نظر بگیرند. برای کودکان ۶ سال به بالا، معمولاً درمان ترکیبی از دارو درمانی و روان درمانی اعمال میشود، و تأثیر والدین در این سن بسیار مهم است.
بیش فعالی نه تنها بر عملکرد تحصیلی کودکان تأثیر میگذارد، بلکه بر روابط خانوادگی و اجتماعی آنها نیز تأثیر دارد. کودکان با این اختلال ممکن است رفتارهایی نشان دهند که برای دیگران چالشآور باشد. به همین دلیل، تشخیص و درمان زودهنگام این اختلال ضروری است. درمان دارویی معمولاً توسط متخصصان مانند پزشکان اطفال یا روانپزشکان تجویز میشود و داروهایی مانند متیل فنیدات، لیسدگزامفتامین، دگزامفتامین، اتوموکستین و گوانفاسین ممکن است استفاده شوند. این داروها به کنترل علائم اختلال کمک میکنند و به بیشارکت در فرآیند یادگیری مهارتهای جدید کمک میکنند.
حتما بخوانید “شناخت احساسات خود، آیا احساسات خود را میشناسید؟”
درمان بیش فعالی در کودکان با نوروفیدبک
همانند دیگر اختلالات روانی، بیش فعالی در کودکان نیز به نحوی با بخشی از مغز در ارتباط است. این اختلال به خاطر درگیری بخش لوب پیشانی در مغز رخ میدهد، که تأثیرات آن بر شخصیت، رفتار و یادگیری فرد را شکل میدهد. افراد مبتلا به این اختلال با علائمی همچون کم توجهی، عدم یادگیری، تکانشگری و… روبرو میشوند، که زندگی روزمره آنها را با چالشهای فراوانی مواجه میکند.
درمان بیش فعالی معمولاً شامل دارو درمانی، روان درمانی و تغییر در سبک زندگی است. این روشها ممکن است برای همه موثر نباشند و حتی ممکن است باعث عوارض جانبی در جسم یا روح افراد شوند. از این رو، روش درمان بیش فعالی در کودکان با نوروفیدبک به عنوان یک راه غیر تهاجمی و مطمئنتر مطرح است. این روش به نامهای دیگری همچون بیوفیدبک و نوروتراپی نیز شناخته میشود.
تأثیر مغز بر رفتار انسان مستقیم است و درمان بیش فعالی در کودکان با نوروفیدبک، از طریق تغییر در عملکرد مغز، تأثیر گذار است. امواج مغزی انسان شامل امواج آلفا، بتا، گاما، دلتا و تتا هستند که میتوانند به صورت دقیق اندازهگیری شوند. در این روش درمانی، این امواج توسط EEG قابل اندازهگیری هستند. فرد مبتلا به بیش فعالی معمولاً امواج تتای زیاد و امواج بتای کم دارد. درمان با نوروفیدبک به بهبود و تنظیم این دو نوع موج میپردازد.
تاثیر بخشی نوروفیدبک در درمان بیش فعالی در کودکان چقدر است؟
بر اساس مطالعهای انجام گرفته در سال 2009، میزان تأثیر درمان بیش فعالی با نوروفیدبک به شرح زیر اعلام شده است:
– درمان مشکلات نقص توجه و رفتارهای تکانشی تا حد زیاد اثرگذار بوده است.
– بهبود بیش فعالی تا حد متوسط دیده شده است.
پیشترین تحقیقات در سالهای مختلف با استفاده از روشهای مختلف نشان دادهاند که روند درمانی به شکل زیر بوده است:
– در سال 2011، دو گروه با روشهای مختلف درمانی همگی بهبود داشتند.
– در سال 2013، گروه مورد درمان با نوروفیدبک هیچ کاهش معنیداری در علائم بیش فعالی در کودکان نداشت.
– در سال 2014، تأثیر درمان با نوروفیدبک برای کاهش علائم پرخاشگری بر اساس گزارش والدین تأیید شد، اما معلمان این بهبود را کمتر اعلام کردند.
همچنین، تا سال 2016، شواهد بهبود کامل و صد در صدی بیش فعالی در کودکان با استفاده از نوروفیدبک تأیید نشده است. بر اساس تحقیقات جدید، محققان به نتیجه رسیدهاند که برای اثبات مؤثر بودن نوروفیدبک در درمان بیش فعالی در کودکان و نقص توجه، نیاز به شواهد بیشتری وجود دارد.
نتیجه گیری
درمان بیش فعالی در کودکان با نوروفیدبک، به ویژه برای کودکان، به عنوان یکی از روشهای برتر و مؤثر در درمان اختلال بیش فعالی محسوب میشود. این روش نه تنها بهبود قابل توجهی در کودکان دارد بلکه یکی از بهترین راههای درمانی در نظر گرفته میشود. اختلال بیش فعالی میتواند تأثیر زیادی بر روند رشد و یادگیری کودکان داشته باشد و اگر تشخیص و درمان به موقع صورت نگیرد، ممکن است در سنین بالاتر به مشکلات جدیتری منجر شود. به همین دلیل، تشخیص زود هنگام و شروع درمان از اهمیت بسیاری برخوردار است.
شناخت علائم اختلال بیش فعالی در کودکان نقش بسزایی در تشخیص دقیق این اختلال ایفا میکند. گاهی اوقات این اختلال میتواند با سایر مشکلات مانند اختلال یادگیری در کودکان اشتباه گرفته شود. در این زمینه، روش نوروفیدبک با کمترین عوارض ممکن تأثیرات بسزایی بر روی کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی گذاشته و به آنها آموزش خودکنترلی ارائه میدهد.
دیدگاهتان را بنویسید