هنر درمانی: احتمالاً هر کدام از ما در یک زمان خاص، به نحوی از هنر درمانی بهره‌مند شده‌ایم. به عنوان مثال، ممکن است چندین بار در لحظات شدت عصبانیت یا ناخوشایندی، انتخاب کرده باشیم که خاموش شویم و به نوشتن یا حتی خط کشی روی کاغذ بپردازیم. شاید چندین بار برای فراموش کردن روزها و ساعاتی از زندگی پر از غم، به گوش دادن به موسیقی پرداخته باشیم. میزان تلاشی که برای جلب توجه ذهن از تمرکز بر روی واقعیت‌های تلخ صورت گرفته است، می‌تواند مختلف باشد. در همه این شرایط، به هنر متوسل شده‌ایم تا به دنیای آرامش و صفا فرار کنیم، ذهن خود را از چالش‌ها و مشکلات پرپیچ و خم دور کنیم.
هنر درمانی چیست؟
هنر درمانی به عنوان یک تکنیک، به افراد مبتلا به اضطراب و افسردگی این امکان را می‌دهد که احساسات، افکار، و تجربیات خود را بازگو کنند. این فرآیند به پزشکان متخصص در زمینه هنر درمانی یا روانپزشک کمک می‌کند تا به درک عمیق‌تری از احساسات، تفکرات، و علل اصلی بیماری دست پیدا کنند و درمان مناسب را شروع کنند.
به شیوه دیگر، در برخی مواقع، تکنیک‌های درمانی گفتاری برای کمک به افراد مبتلا به اختلالات روانی کارساز نیستند. این افراد به دلیل مشکلاتی که با آن روبرو شده‌اند، قادر به بیان احساسات و مشکلات خود نیستند و اینجاست که هنر به عنوان بهترین ابزار برای تخلیه ذهن و تفکرات آنان مطرح می‌شود.
هنر درمانی یک روش است که از طریق به کارگیری شکل‌های متنوع خلاقیت و هنر، به منظور پردازش احساسات و افکار افراد مبتلا به اختلالات روانی به کار می‌رود. هدف اصلی این روش دو موضوع اساسی است:
1. درمان و پیشگیری:
از هنر درمانی به منظور درمان افراد مبتلا به اختلالات روانی استفاده می‌شود. این روش نه تنها برای کمک به بهبود حالت نفسی و روحی بیماران بلکه به عنوان یک ابزار پیشگیری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. با ترکیب مهارت‌های خلاقیت و هنر، هنر درمانگران تلاش می‌کنند تا به احساسات ناگفته و افکار نهفته در ذهن افراد بپردازند.
2. حفظ بهداشت روان:
هنر درمانی به عنوان یک ابزار موثر به منظور حفظ و بهبود بهداشت روان افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش به افراد کمک می‌کند تا احساسات خود را بیان کرده، با تجربیاتشان در خلق هنر ارتباط برقرار کنند و از طریق این فعالیت‌ها به تقویت سلامت روان خود بپردازند.
آیا مشارکت در کلاس‌های هنری معادل هنر درمانی است؟
هنر درمانی به طور کلی با شرکت در کلاس‌های هنری تفاوت دارد. در این تکنیک، هدف اصلی اصلاً یادگیری یک هنر خاص نیست، بلکه بر تشخیص توانمندی‌های بیمار تأکید دارد. در حین این تکنیک، انتظار نمی‌رود که بیمار آثار هنری خلق کند؛ به جای آن، هدف این است که از طریق فعالیت‌های هنری، شخصیت، روحیه، و روانی بیمار بهبود یابد.
انواع هنر درمانی
کارگاه‌های هنر درمانی با انواع مختلفی راه می‌اندازند؛ اما تمام این تنظیمات به یک هدف مشترک می‌پردازند: ارتقاء رفاه و ایجاد آرامش در بیماران.
مجسمه‌سازی
مجسمه‌سازی یکی از انواع تکنیک‌های غیرکلامی است که به بیمار امکان می‌دهد احساسات خود را بدون استفاده از کلمات، از طریق خلق مجسمه‌ها، به تصویر بکشد. این روش از ابزارهایی نظیر خمیر و گل بهره می‌برد. در این فرآیند، هنر درمانگر از بیمار خواسته می‌شود که به آزادی، بدون در نظر گرفتن رنگ یا اندازه، شروع به ساخت مجسمه کند. پس از اتمام این آثار، تخصصی متخصص تلاش می‌کند تا از طریق بررسی آنها، افکار و احساسات بیمار را تفسیر کند.
کلاژ سازی
کلاژ سازی یک فرآیند هنری است که در آن، هنر درمانگر از بیمار می‌خواهد با چسباندن تکه‌های مختلف از کاغذ، چوب و سایر مواد، یک تصویر یا آثار هنری بسازد. این تکنیک هنری به بیمار این امکان را می‌دهد که احساس آزادی کند و با ایجاد کلاژ، جوانب خلاقانه خود را کشف کند. کلاژ به عنوان یک روش درمانی خوب مورد استفاده قرار می‌گیرد، به ویژه برای بیمارانی که در فرآیند تصمیم‌گیری با مشکل مواجه هستند.
نقاشی و رنگ‌آمیزی
به عنوان یکی از بهترین ابزارها برای بیان تفکرات و احساسات درونی انسان شناخته می‌شوند. این فرآیند به ما این امکان را می‌دهد که به راحتی آنچه را که در ذهن خود حس می‌کنیم و تفکر می‌کنیم، روی کاغذ بازسازی کنیم. از طریق نقاشی، ترس‌ها، دلهره‌ها، غم‌ها، شادی‌ها، دلتنگی‌ها، آرزوها، بداخلاقی‌ها و همه این احساسات به شکل‌های گوناگون به تصویر کشیده می‌شوند، و این همه با یک مداد ساده روی کاغذ اتفاق می‌افتد.
تئاتر درمانی
به عنوان یک روش هوشمندانه در هنر درمانی، برای درک عمیق از احساسات بیماران بهره‌مند است. در این تکنیک، هنر درمانگر از عناصری نظیر نقش بازی، پانتومیم، و بداهه گویی بهره می‌برد.
بیمار در طول جلسه سعی می‌کند به شیوه‌های متنوع آنچه که در ذهن و قلب خود می‌پیچد، بیان کند. این فعالیت باعث می‌شود که بیمار تجربیات خود را به وسیله تئاتر درمانی به چشمان دیگران منتقل کند. انتظار می‌رود که این فرآیند، به بیمار کمک کند تا با تحمل کمتری درد و رنج از آنچه که در گذشته تجربه کرده، به سر ببرد.
هنر درمانی در درمان چه اختلالات روانی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
- افسردگی
- اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD)
- سالمندان افسرده
- اختلالات یادگیری در کودکان
- افرادی که دچار آسیبهای روانی، روحی و عاطفی شده‌اند
- کودکانی که مشکلات رفتاری در مدرسه و خانواده دارند
- افرادی که استرس‌های شدید را تجربه کرده‌اند
- کسانی که با بیماری‌های سخت پزشکی درگیر هستند
- افرادی که سوء مصرف مواد دارند
نتیجه گیری
سخن آخر این است که هنر درمانی یک راهکار مناسب برای هر سن و هر مرحله از زندگی است، که می‌تواند تاثیرات قابل توجهی در بهبود و درمان بیماران با آسیبهای روانی داشته باشد. از جمله مزایای ارزشمند هنر درمانی می‌توان به کاهش استرس، کنارآمدن با پیامدهای اتفاقات تلخ، افزایش اعتماد به نفس و مهارت در مدیریت احساسات اشاره کرد.
دیدگاهتان را بنویسید